Informacje o planowanej kontroli

Kontrola PANA nigdy nie powinna być zaskoczeniem dla firmy audytorskiej. Zgodnie z ustawą o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym, agencja publikuje na stronie internetowej, do końca roku kalendarzowego, roczny plan działania zawierający informację dotyczącą̨ planowanych na rok następny działań w zakresie nadzoru publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem działań dotyczących nadzoru nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi przeprowadzającymi badania ustawowe jednostek zainteresowania publicznego.

Kontrole w zakresie dotyczącym badań ustawowych PANA przeprowadza na podstawie analizy ryzyka wystąpienia nieprawidłowości w badaniach ustawowych, przy czym kontrole nie mogą być przeprowadzane rzadziej niż:raz na trzy lata – w przypadku firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie ustawowe jednostek zainteresowania publicznego (JZP)spełniających kryteria dużej jednostki,raz na sześć lat – w przypadku firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie ustawowe pozostałych jednostek.

Dodatkowo PANA zawiadamia o zamiarze wszczęcia kontroli. Czynności kontrolne mogą być wszczęte nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

Wszczęcie kontroli następuje z dniem doręczenia kontrolowanej firmie audytorskiej imiennego upoważnienia udzielonego osobie kontrolującej przez PANA oraz okazania dokumentu potwierdzającego tożsamość osoby kontrolującej.

Śledzenie rocznego planu kontroli zapewnia wystarczającą ilość czasu niezbędną do przygotowania się do kontroli.

Kontrola

Obowiązkiem biegłego rewidenta w takcie kontroli jest przekazywanie danych i informacji, ponadto kontrolowany ma obowiązek udzielać kontrolującym wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, jak również dostarczać kontrolującemu żądane dokumenty. Warto przy tym podkreślić, że każdorazowo organ powinien wyznaczyć odpowiedni termin na przekazanie danych, ponieważ zebranie niektórych z nich wymaga dużej ilości czasu i pracy. W trakcie trwania kontroli biegli rewidenci nie muszą również od razu udzielać odpowiedzi na pytania kontrolujących, mają oni prawo do uprzedniej konsultacji, także z zewnętrznymi doradcami, w tym kancelarią prawną. Wiedza ta jest wyjątkowo istotna podczas kontroli ponieważ pozwala uniknąć pomyłek w zakresie przekazywanych danych, jak również pozwala weryfikować zasadność żądania przez organ pewnych informacji.

Protokół z kontroli

W terminie 30 dni roboczych od dnia zakończenia kontroli, osoba kontrolująca sporządza protokół kontroli, który zawiera w szczególności opis wykonanych czynności kontrolnych oraz ustaleń faktycznych i opis stwierdzonych nieprawidłowości oraz ich zakres.

W sytuacji gdy firma audytorska nie zgadza się z ustaleniami przedstawionymi w protokole zgodnie z art. 120 ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym w terminie 20 dni roboczych od dnia doręczenia protokołu kontroli, firma może zgłosić Agencji pisemne, umotywowane zastrzeżenia do protokołu. Agencja rozpatruje zastrzeżenia w ciągu 14 dni roboczych od ich otrzymania. W przypadku gdy firma audytorska nie skorzysta z możliwości zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu po upływie terminu 20 dni roboczych przyjmuje się, że kontrolowana firma audytorska nie kwestionuje ustaleń kontroli.

Raport z kontroli

Kolejnym następstwem kontroli jest sporządzenie przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego raportu z kontroli. Raport z kontroli zawiera główne ustalenia i wnioski z kontroli, w tym zalecenia, a także informacje o planowanych pozostałych działaniach pokontrolnych.

W przypadku gdy podczas kontroli przez PANA zostaną stwierdzone nieprawidłowości w firmie, podejmowane są następujące działania pokontrolne:

• Organ kieruje do kontrolowanej firmy audytorskiej zalecenia wraz z określeniem odpowiedniego terminu, w którym należy je zrealizować. Po upływie terminu osoby kontrolujące dokonują weryfikacji realizacji zaleceń, a swoje ustalenia zawierają w raporcie z realizacji zaleceń.
• Organ w przypadku zaistnienia do tego podstaw wszczyna postępowanie wyjaśniające lub dochodzenie dyscyplinarne lub składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego do Krajowego Rzecznika Dyscyplinarnego,
• Organ w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, z art. 182 ust. 1 ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym wszczyna wobec kontrolowanej firmy audytorskiej postępowanie administracyjne.